Je ziet hem steeds minder. De mooie kruishout. Ikzelf mag het nog graag gebruiken. Toch heb ik er maar één in het bezit en deze is eigenlijk voor mij veel te groot. Dit aangezien ik vaak met kleinere projecten bezig ben. Ik laat je zien hoe je zelf een mooi en makkelijk te gebruiken kruishout kunt maken.
Als eerste maar een kleine indruk van mijn kruishout. Ik heb de bovenste al wat jaren nu. En heb deze met wat groter werk best vaak gebruikt. Dit is een middelmatige kwaliteit en werkt eigenlijk prima voor een enkelpunts kruishout. De onderste heb ik zelf gemaakt. Deze is niet voorzien van een scherpe pin maar van een ruitmesje waardoor deze gemakkelijker in het hout snijd en een mooie strakke lijn maakt. Om het mesje te beschermen heb ik er voor gekozen om dit in het aanslag blok te laten vallen. Het mesje blijft dan netjes en scherp.
De start. Het blokje is samen gesteld uit twee balkjes van 18X18mm op elkaar gelijmd. En de schuif is een latje eiken 18X5mm. De lijm van het blok is inmiddels droog en zal nog verder afgewerkt worden.
Omdat de pen moet kunnen schuiven in het blok zal hier eerst een inkeping in gemaakt worden. Deze word netjes met een aftekenmes langs het latje afgetekend zodat er een mooi snijlijn ontstaat die exact naast de zijkanten loopt waardoor het schuifgedeelte er strak in zit. Met een zaagje kunnen de inkepingen gezaagd worden en uitgestoken met een beitel. Ook de zijkanten worden netjes hol uitgezaagd. Hiervoor heb ik een ronding afgetekend en deze met de figuurzaag uitgezaagd. Dit oogt mooier en netjes afgewerkt op deze manier.
Zoals ik in het begin aangaf zal het snijmesje in het blok wegvallen voor de veiligheid van het mesje. Het mesje zal op het schuifgedeelte bevestigd worden en hierdoor zal ook in het blok een schuine kant uitgestoken moeten worden. Ook hier geld, dat deze met een zaagje eerst ingezaagd word waarna deze verder uitgestoken kan worden.
Natuurlijk wel blijven controleren of alles nog netjes past en te los gaat zitten of juist te strak. Gelukkig past alles netjes en kunnen wij verder naar het volgende onderdeel.
Op een stukje essenhout is het blokje overgetekend en uitgezaagd. Dit deel word nu op het blok zelf gelijmd. Nu zal dit de deksel als het ware gaan vormen. Ik heb hiervoor gekozen omdat het houtcontrast wel erg mooi is. Let hierbij wel op met lijmen dat je deze op het blok aanbrengt en niet op het deksel. De lijm komt dan in de schacht en de pen zal daardoor niet goed meer passen. Dit geld ook voor de lijm die je ertussen uit perst met klemmen. Ik heb deze gelijk verwijderd met een doekje. Na het drogen heb ik met een vijltje alles nog eens nagelopen waardoor alles mooi en soepel blijft werken.
Het mesje word ook zelf gemaakt. Zoals ik al aangaf zal het een ruitvorm worden. De basis hiervan is een oud X-acto mesje wat bot is geworden. Dit is goed metaal en blijft na slijpen lang scherp. Een voordeel is dat er al een gaatje in zit waardoor deze mooi te bevestigen is aan de schuif. Een schroefje en het zit zoals ik dit wil. En kan eventueel nog per diepte aangepast worden.
Nadat alles netjes glad geschuurd is heb ik het geheel gelakt. Natuurlijk kan dit kaal gehouden worden of in de olie/was gezet worden. Ik vind zelf lak fijner omdat mijn gereedschap dan mooi schoon blijft en makkelijk schoon te maken is indien nodig. Ik heb de schroefbout voorgeboord met een iets dunnere maat boor. Daardoor kan het draad er in getapt worden met de schroefbout zelf. Daarna heb ik de vertanding van de schroefbout is afgevlakt met een vijltje waardoor deze makkelijker draait. Ik kan deze nu met de hand vast genoeg draaien om de schuif te fixeren en los te maken. Natuurlijk is het mesje bevestigd en heeft een kleine afdek plaat gekregen omdat ik dit mooier vind. De afdekplaat klemt blind aan het schroefje vast.