Een klein spinnewieltje? Ja die zijn er ook. Dit spinnewieltje hebben wij een aantal jaren geleden gekocht voor een paar euro en deed dienst als decoratie stuk. Omdat het een bijzondere maat heeft en een vreemde opbouw heb ik besloten om deze toch te restaureren. Gewoon omdat het kan.
Het spinnewieltje zoals wij deze in de doos opgeslagen hadden. Alles was eigenlijk stuk of los.
Het spinnewieltje even opgebouwd en los in elkaar gezet. Dit is een foto vanuit ons oude huis destijds maar het geeft een goede indruk hoe dit spinnewieltje er uit heeft gezien. De liniaal die ik er op gelegd heb geeft een goede indruk van de maat. Het verhaal was dat dit een spinnenwiel voor kinderen was. Toch na wat uitzoek werk, bleek dit een Gelders spinnenwiel te zijn.
Goed te zien dat alles wel erg vies en stuk is. Het leer wat is ingelegd is inmiddels rot. De wol inlaat verroest en krom. De rem is weg enz, enz, enz.
De eerste onderdelen waar ik aan begin zijn de lastige onderdelen. Als ik weet dat dit goed komt, komt de rest ook goed. Het metaal van de wol inlaat en de geleider hiervoor zijn het belangrijkste onderdeel.
Het hout is schoon en ontvet, het metaal netjes roestvrij en uitgedeukt. De rand is weer mooi recht en de as mooi uitgelijnd. Nu dit onderdeel goed is, weet ik dat de restoratie verder wel gaat lukken.
De basis voor het wiel. Hier zal straks weer het wiel in gaan draaien. Ook hier zit alles los en de verbindingen zijn volledig uit gelubberd. Daarnaast is alles echt vettig en vies. Dus ook hier geld, uit elkaar halen, schoonmaken en repareren.
Nadat alles is schoongemaakt en gereinigd kunnen de onderdelen waar nodig gerepareerd worden. Dat is gelukkig alleen bij de verbindingen gebleven. Alles kan netjes in elkaar gelijmd worden en de kleine werkbank is hier een mooie klem voor. Zo kan ik het geheel mooi haaks en vlak klemmen tot de lijm mooi droog is.
De poten van het spinnenwiel. De bovenste twee zijn mooi schoongemaakt. Dan heeft de allerbovenste nog een reparatie nodig. Deze verbinding is afgebroken destijds. De oplossing hierin en een gat boren ter grote van de pin en er een nieuwe pin inlijmen. Dan kan deze weer gebruikt worden en is het stevig. De onderste twee moeten nog gedaan worden.
Het onderstel en het wiel ook netjes schoongemaakt. Het wiel had een paar spijlen die los zaten, dus ook deze vast gezet. Het onderstel voorzien van goede verbindingen en opnieuw gelijmd. Alles is nu ook gelijk in de lak gezet. Omdat alles nog gelijmd moet gaan worden heb ik er één laag op gedaan. Daarnaast de verbindingen kaal gelaten, anders hecht de lijm niet meer.
De vlucht heeft geen haken maar had één vreemd soort oog. Dit oog zal ik niet meer gebruiken omdat dit een reparatie van de vorige eigenaar was. De gaten zullen gevuld moeten worden omdat deze uitgelubberd zijn. Hiervoor 4 mm rondhout en natuurlijk een 4 mm boortje. Nu kan alles in elkaar gelijmd worden en voorzien van nieuwe gaatjes. Daarin kunnen de haakjes gedraaid worden en zitten dan ook mooi vast. Deze reparatie zal wel zichtbaar blijven. Ik vind het niet zo erg dat een reparatie die goed is uitgevoerd zichtbaar blijft. Het heeft zelfs zo zijn charmes vind ik.
De klos is blijkbaar ook eens gerepareerd. Ook hier is een veemde oplossing gekozen. Een tak van een hazelaar is uitgehold en voorzien van schuine kanten die niet afgewerkt zijn. Gewoon met spijkers vast geslagen en klaar. Dit verklaard gelijk waarom dit allemaal zo wiebelde. Kortom, eerst een nieuwe as maken.
Doordat ik geen draaibank heb, moest ik de as maken in de boormachine. Ik heb twee pogingen nodig gehad om deze goed te maken. In het midden het mislukte deel. Onder het takje wat gebruikt was. En natuurlijk de klos netjes in elkaar gezet. Deze kan nu verder afgewerkt worden.
De klos en de vlucht zijn klaar en geplaatst. Ik heb een snaar gemaakt van leer. En de rem gemaakt met behulp van leer en rondhout. Daarvoor heb ik de gaten gebruikt die al aanwezig waren om zo niets te hoeven veranderen aan het spinnenwiel.
Het spinnenwiel is na alles nog een keer nagelopen te hebben klaar. Ook is deze getest en goed bevonden. Alles werkt naar behoren. Al is deze wel wat klein om te gebruiken voor ons omdat wij allebei lang zijn. Ik heb dit wieltje even naast een Louet S10 gezet zodat je goed kan zien hoe klein deze is.
Een leuke restauratie en een mooi resultaat. Voor mij goed gelukt omdat het voor mij belangrijk is dat alles werkt na een restauratie, het is geen decoratie materiaal zullen we maar zeggen.
Hoihoi, ik zou graag weten waar je speurtocht naar de náám van het wiel je toe leidde. Gelders zeg je, maar betekent dat dat je het in Gelderland gevonden hebt? Of betekent het dat je de máker ervan achterhaalt hebt en dat die het wiel ‘gelders’ noemde? IK zou het graag van je vernemen.
Leuke site! Vooral die keltische spintol is prachtig!
Hoi Conny,
Dank je wel voor het compliment. Dat doet mij wel erg goed. Met vriendelijke groet, Rik